Gebruik van een caravan

Zelfs de eenvoudigste caravans hebben tegenwoordig een hangkast,bergruimte en bovenkastjes. Ook hebben de meeste nieuwe caravans eengaskomfoor en koelkast. Maar hoe gaat u precies om met die apparaten?En welke eisen kunt u stellen aan het interieur? Dit hoofdstukbeantwoordt die vragen en geeft informatie over kampeerlocatie,ventilatie en wintersport.

Waar kamperen?
Zeker in Nederland, maar ook steeds meer in het buitenland, bent u nietmeer vrij om te gaan en staan met de caravan waar u wilt. Wat mag enwat niet mag is in Nederland vastgelegd in de 'Wet op deopenluchtrecreatie', die de 'Kampeerwet' heeft vervangen. De nieuwe wetgeeft aan de gemeenten meer mogelijkheden en bevoegdheden dan deKampeerwet voorheen. De uitvoering van de Wet op de openluchtrecreatieberust bij de gemeenten, het adviesorgaan voor de overheid inzakeopenluchtrecreatie, is de 'Raad voor de Openluchtrecreatie'.
De nieuwe wet gaat uit van een algemeen kampeerverbod. Buitenofficiële campings (met vergunning) mag niet gekampeerd worden.Wie toch vrij wil staan heeft toestemming nodig van de eigenaar van degrond, die op zijn beurt weer vrijstelling of ontheffing van hetgemeentelijk kampeerverbod nodig heeft.

Er zijn vele campinggidsen waarin verzamelingen campings beschrevenstaan. Ook op het WereldWijde Web zijn campinggidsen.

Kamperen in Nederland
Campings zijn in Nederland bepaald niet dun gezaaid. Er is keus uitmeer dan duizend officiële terreinen. Er zijn diverseCampinggidsen te koop, waarin u van tevoren kunt uitzoeken welkecamping u aanspreekt. Door contacten met medekampeerders kunt u vaakgoede tips krijgen over campings in streken waar u nog niet bentgeweest. In het algemeen zal u, om in het hoogseizoen een plekje op eenfavoriete camping te kunnen bemachtigen, moeten reserveren.

Natuurkampeerterreinen
Ruim honderd campings in Nederland vallen in de categorie'Natuurkampeerterreinen'. Om er te staan hebt u een'Natuurkampeerkaart' nodig. Deze meestal kleine kampeerplaatsen liggenwat afgelegen in een bos of natuurgebied en hebben beperktevoorzieningen. Er is in elk geval stromend water en een toilet, somseen (warme) douche.

Landgoed- en kasteelcampings
Een aantal van deze campings wordt beheerd door Staatsbosbeheer.Verenigd in de Vereniging Nederlandse Landgoed- en Kasteelcampings(LKC) hebben eigenaren hun bezittingen opengesteld voor kampeerders.Het kunnen zowel algemene campings als natuurkampeerterreinen zijn. Devereniging heeft een webstek.

Minicampings
Er zijn nogal wat grondeigenaren in landelijke gebieden die beperktegelegenheid bieden om op hun grond te kamperen met tent of toercaravan.Als maximum voor dit 'kleinschalig kamperen', vroeger meestal aangeduidmet 'kamperen bij de boer', geldt 15 kampeermiddelen.
Er zijn 2 organisaties van minicampings:

De ANWB geeft een gidsje uit waarin nog meer minicampings vermeld zijn.

CampingCheque en CampingCard
Voor degenen die in voor- en/of naseizoen op pad gaan, kunnen de verschijnselen CampingCheque en CampingCard interessant zijn.

Vooral in het late voorseizoen en in het vroege naseizoen bieden beide veel waar voor hun geld (afhankelijk van de voorzieningen van een camping). In het vroege voorseizoen en het late naseizoen bieden de meeste campings slechts basisvoorzieningen (dat geldt overigens ook voor campings die geen deel uit maken van een van beide verzamelingen).

Camping Card International (CCI)
Op een camping moet, bij aanmelding, meestal een identiteitsbewijsworden afgegeven. In het buitenland vraagt men al gauw naar eenpaspoort. Omdat u dit eigenlijk beter niet af kunt geven is hetverstandig een Camping Card International (Ook wel Kampeercarnetgenoemd) in uw bezit te hebben. Een paspoort hebt u soms nodig om geldte wisselen en er kan ook naar worden gevraagd in het kader van denieuwe identiteitsplicht (v.a. 1-6-94). Met de CCI kunt u op campingsheel goed terecht. De houder van een CCI ontvangt bovendien een zgn.kortingwijzer, waarmee, zoals de naam al zegt, in bepaalde situatieskorting kan worden verkregen. Soms ook op campings. Aan de CCI is ookeen WA-verzekering verbonden tegen Wettelijke Aansprakelijkheid voorschade aan derden op kampeerterreinen. De CCI is o.a. verkrijgbaar bijde ANWB, bij de Nederlandse CaravanClub, ....

Vaste standplaats
De toercaravan is gemaakt om mee te toeren, dat is duidelijk. Tochgebruiken veel mensen de toercaravan als tweede huisje, ook al heeftdeze veel minder ruimte dan een stacaravan. De reden moet gezochtworden in de veel lagere kosten. Een toercaravan, waarmee de halvewereld al is rondgereden, is niet veel meer waard. Op een vast stekkieop een camping kan zo'n oude toercaravan nog jaren mee. Rond eenseizoenplaats kunnen met de beheerder van een camping problemenontstaan over bijvoorbeeld verkoop of tariefsverhogingen. Het grotevoordeel van een toercaravan is dat deze onmiddellijk verplaatsbaar isbij te hoog oplopende meningsverschillen.
Een combinatie van toeren en staan komt ook voor. In de zomermaandenwordt de caravan gebruikt om mee op vakantie te gaan, de rest van detijd staat hij op een vaste plaats op een camping. Zo kan er ook in deweekenden gebruik van worden gemaakt of kan de caravan enige wekenworden verhuurd. De caravan wordt optimaal gebruikt als deze in dewinter in een wintersportgebied op een wintercamping wordt geplaatst omhem vervolgens in de zomermaanden weer in eigen land en voor dezomervakantie dienst te laten doen.

Overnachten op parkeerplaats
De één vindt dat het einde, voor de ander is het bijnahet einde. Roofovervallen komen helaas steeds meer voor. Het isnatuurlijk erg praktisch om, onderweg naar een ver bestemmingsoord, opeen parkeerplaats te overnachten. Een nadeel is dat drukkeparkeerplaatsen meestal erg rumoerig zijn, door telkens weer aankomendeen vertrekkende vrachtauto's, terwijl op stille parkeerplaatsen enigeangst voor overvallen niet helemaal misplaatst is. Bovendien is het inhet hoogseizoen op een drukke parkeerplaats vaak een bende. Wie van eengoede nachtrust wil genieten, doet er beter aan een nabijgelegencamping op te zoeken. Het kost iets meer tijd maar het is tenslottevakantie. In de Kampeer en Caravankampioen wordt jaarlijks (inéén van de voorjaarsnummers) een kaart bijgesloten waaropcampings langs de vakantieroutes staan aangegeven. Tip! Neem voor eenverblijf van één nacht op een camping geen stroom. Dekoelkast doet het prima op gas en u bent 's morgens sneller weer weg.

In het wild
Voor de liefhebber is dat het mooiste wat er is, alleen in de vrijenatuur. In landen waar veel ruimte is en weinig mensen, wonen, zoalsbijvoorbeeld Zweden, kan het ook. Ligt de plek, waar u van plan bent denacht door te brengen, dicht bij de bewoonde wereld, dan is hetverstandig even uit te zoeken of de eigenaar van de grond in de buurtwoont. Vooral als het de bedoeling is langer dan éénnacht te blijven.

Caravan stellen
Afkoppelen lijkt en is een eenvoudige zaak, tenminste op een vlakterrein. Trek de stekker uit de contactdoos op de trekhaak. Maak dehandrembreekkabel los. Laat het neuswiel zakken door degrof-verstelling los te draaien en zet deze weer vast zodra hetneuswiel op de grond rust. Veelal is het beter het neuswiel niethelemaal tot op de grond te laten zakken met de grof-verstelling, maarvoor het laatste stuk de fijn-verstelling te gebruiken. Dan kan bij hetin lengterichting horizontaal stellen, als de voorkant moet zakken, defijn-verstelling nuttig werk doen, en het voorkomt ev. een probleempjebij het later aankoppelen.
Maak de pal van de koppeling los (meestal door indrukken) en draai deslinger van het neuswiel (de fijn-verstelling) zo ver dat de koppelingomhoog komt. Trek gelijktijdig de handel van de koppeling omhoog en decaravan is afgekoppeld. Vergeet niet eerst de handrem aan te trekken ofblokken voor de wielen te leggen als de caravan schuin staat.

Waterpas stellen
Wat bij de meeste caravans nooit mag: de caravan waterpas zetten metbehulp van de uitdraaisteunen.
Er is maar één goede manier om de caravan indwarsrichting waterpas te zetten en dat is door het laagst gelegen wielop gelijke hoogte te brengen met het andere wiel. Een waterpas ishierbij onontbeerlijk. Staat de caravan, evenwijdig met de as gezien,waterpas, dan kan hij vervolgens eenvoudig, door middel van hetneuswiel, in lengterichting gezien waterpas worden gezet.
Als laatste worden de uitdraaisteunen tot de grond uitgedraaid. Hetgrootste gewicht van de caravan blijft op de as rusten, de steunen doenwaarvoor ze gemaakt zijn, ze ondersteunen. Op drassige ondergrond kanhet beste een plankje onder de steunen worden geplaatst. Neem deze meevan huis en berg ze op in de disselbak.

Er is een aantal mogelijkheden om het laagste wiel omhoog te krijgen:

Van de laatste methode zal de campingbeheerder niet zo gecharmeerdzijn.

In de rubriek Tips staan een aantal practische opmerkingen van caravanners.

Hulpmiddelen

Banaan
De 'banaan' is een knap uitgedachte wig, gemaakt van gelaagd hout, diedoor zijn vormgeving de wieldruk altijd loodrecht op de grondoverbrengt. Hoe verder de caravan erop wordt geduwd, hoe hoger hetdesbetreffende wiel komt. Hiermee kan de caravan heel nauwkeurigwaterpas worden gezet. Een nadeel is alleen dat er altijd iemand nodigis om aanwijzingen te geven. Rijdt u te ver door dan bestaat de kansdat de banaan opwipt en de bodem van de caravan beschadigt. Een handigedoe-het-zelver kan zelf een 'banaan' maken. Dit gaat het beste doorenkele lagen hout over elkaar te lijmen en deze vervolgens met eenschaaf of vijl op de juiste maat te brengen. Klik voor bouwtekening 1, bouwtekening 1a.

Wiggen
Er is een ruim aanbod vankunststof wiggen. Net zoals bij de banaan, kunnen deze worden gebruiktom onder het laagste wiel te plaatsen, waarna de caravan tegen dehelling van de wig moet worden opgeduwd (achterwaarts) tot de wieleneven hoog staan. Net als bij de banaan vraagt het om nauwkeurig'mikken'.

Werkwijze voor banaan en wig
Leg banaan of wig achter het wiel en duw de caravan er achteruitrijdend op. Als de juiste positie bereikt is, trek dan de handrem vande caravan stevig aan en ontkoppel. De banaan moet net als de wigachter het wiel, omdat de handrem de eerste halve meterachteruitrijdend vaak niet goed werkt, maar vooruit wel.

Leveller
De leveller is een hulpmiddel waarmee een te laag wiel op eenvoudigewijze omhoog kan worden gebracht. Al heel lang kennen we de'Vanleveller', die bestaat uit een steunplaat voor het wiel en eensteunplaat voor de ondergrond. De beide steunplaten zijn aan de enekant met elkaar verbonden door middel van een scharnier. Aan de anderekant zit een schroefas (spindel). Door een zwengel kunnen de beideplaten uit elkaar worden gedraaid. Het grote voordeel is dat de hoogteeenvoudig kan worden nagesteld als de caravan wat is weggezakt. Nadeel:het apparaat is zwaarder dan bijvoorbeeld een wig en ook nogal watduurder.
Een heel aantrekkelijke vorm van de leveller is die van Bulldog, deCarleveller genoemd, evenals de Vanleveller bedacht door een Engelsefirma. Het voordeel van de Carleveller is dat de caravan hier nietprecies op een vrij kleine plaats hoeft te worden gereden. DeCarleveller lijkt het meest op een flinke wielklem die eenvoudig om het(op de grond staande) wiel wordt geschoven. Vervolgens wordt het wielopgekrikt (wat soms HEEL zwaar kan gaan!) op een nagenoeg identiekemanier als bij de Vanleveller. Een prima apparaat, maar wel vrij zwaaren groot.

Krik
Sommige caravans worden, net zoals auto's, voorzien van een kriksteunen er wordt een krik bijgeleverd. Hiermee kan snel een wiel wordenverwisseld maar de krik is ook handig bij het waterpas zetten. Het iseigenlijk heel merkwaardig dat niet elke caravan af-fabriek is voorzienvan krik en reservewiel, net als een auto.

Alko-krik
Alko heeft een specialekrik op markt. Ook die is goed te gebruiken bij het horizontaal stellenvan de caravan. Ook kan hij goede diensten verlenen bij het verwisselenvan een wiel. De kriksteun kan na de montage van steunpunten op eenchassis van Alko gemakkelijk toegepast worden.

Hydraulisch stellen
Elke caravanbezitter kent het probleem: bij aankomst op de plaats vanbestemming de caravan op zijn pootjes zetten en als het even kanhorizontaal. Van "G"Engineering heeft voor dit probleem een oplossing bedacht: "Level& Lock".
Het is een op 12 Volt werkend hydraulisch systeem, dat bestaat uit tweehydraulische steunen en een pomp. De twee steunen zijn vast aan de asvan de caravan verbonden en kunnen afzonderlijk aangestuurd worden, zijkunnen een last van 1000 kg tillen. In de pompeenheid, zijn naast depomp, het reservoir, de elektrische schakeling en de ventielenondergebracht.
Het systeem is handig bij horizontaal stellen van de caravan, bij hetverwisselen van een wiel, in de stalling en het biedt een zekere matevan beveiliging.
Het systeem is uit te breiden met een 'plus'-functie. Dat houdt in datook de uitdraaipoten hydraulisch bediend worden.

Een vergelijkbaar hulpmiddel wordt geleverd door Ivra

Voortenten en luifels

Een aantal fabrikanten is vermeld in deze lijst.

Voortent of luifel?
De keus voor een luifel of een voortent is vooral een kwestie van hetgebruik dat van een caravan wordt gemaakt. Vervolgens moet u een keusmaken uit de verschillende materialen en kwaliteiten. Wie alleenrondtrekt en niet meer dan één of twee overnachtingen opdezelfde plek maakt, heeft meestal voldoende aan een luifel. Wie vanplan is om een langere periode op dezelfde plaats te blijven, zaleerder voor een voortent kiezen. Een voortent, die rondom kan wordenafgesloten, kan dienen voor extra opslagruimte en is ook te gebruikenvoor extra slaapplaatsen. Hiervoor zijn speciale slaapcabines te koop.Vooral wanneer kinderen mee gaan kan de voortent een uitkomst bieden.Het nuttig oppervlak van de caravan kan, door middel van de voortent,twee keer of meer worden vergroot. Wie een caravan heeft zondertoiletruimte, kan overwegen een voortent te kiezen met een aparteuitbouw die als toiletruimte dienst kan doen.

Katoen
Het van oudsher meest gebruikte tentdoek is katoen. Onder invloed vanregen krimpt het. Dit proces speelt zich af in de lengte- enbreedterichting van de banen en kan wel oplopen tot respectievelijk 2en 3%.
Goed tentdoek is waterafstotend, maar het laat tevens lucht door, hetademt. Als het geheel dicht, dus zonder poriën zou zijn, isventilatie niet mogelijk en treedt aan de binnenkant condensatie op.Daarom wordt gesproken van waterafstotend en niet van waterdicht katoen.
Het doekgewicht is doorgaans voor de zijwanden 220 g/m2 of hoger envoor het dak 280 g/m2 of hoger. Vaak wordt het gewicht verward met dekwaliteit: hoe hoger het gewicht hoe beter de kwaliteit is eenmisplaatste kreet. Bepalend voor de kwaliteit is de kwaliteit vangarens en het weefproces. Gladde garens zijn doorgaans beter danpukkelige garens. Een vierkant geweven doek zegt ook al wat over dekwaliteit. Vierkant slaat op dezelfde hoeveelheid garens in lengte- enbreedterichting (ketting en inslag) en wordt uitgedrukt in eenhoeveelheid garens per cm2.
De waterafstotendheid van het doek is te danken aan de weefdichtheid enaan het prepareren van het weefsel met een waterafstotend middel. Zodrahet katoen nat wordt, gaat het zwellen. Het doek trekt hierdoor dicht.De behandeling met een impregneermiddel verhoogt de waterafstotendheid.Na een tijdje neemt de waterafstotende werking af en moet het doekopnieuw worden behandeld. Is het plaatselijk, dan kunt u het zelf doenmet een spuitbus. Gaat het om de hele tent, dan is een middel dat metde kwast wordt aangebracht de beste oplossing.

Kunststof
Behalve katoen wordt ook veel synthetisch materiaal gebruikt. Ookkatoen dat aan één of twee zijden is overtrokken met eenbeschermende laag kunststof komt veel voor. Zuiver synthetischematerialen zijn onder andere polyvinylalcohol (PVA), polyester enacryl. Polyvinylalcohol ademt enigszins, is sterk maar duurder danpolyester. Vaak wordt het nog van een PVC of polyurethaan-coatingvoorzien en is dan geschikt voor tentdaken.
Acryl is ook wel bekend onder de naam Dralon. Zonder coating is ersprake van enige ventilatie, maar alleen bruikbaar voor de wanden. Hetmateriaal is sterk waterafstotend en laat pas bij hoge belasting waterdoor. Het is kleurecht, is goed bestand tegen schimmelvorming,sneldrogend en bestand tegen chemicaliën. Polyester wordt alleenmet een PVC-coating toegepast (voorkomende merknamen zijn Trevira enDacroffl. Het heeft een enorme treksterkte en is zeer geschikt voorseizoen- en sneeuwvoortenten.

Vensters
Voortenten worden meer en meer uitgerust met vensters. Deze zijngemaakt van plastic folie en volledig waterdicht. Het uitzicht wordthiermee vergroot en er valt meer licht in de tent. Dit is vooralprettig bij somber weer.

Luifels
Luifels worden in het algemeen gemaakt van de lichtste kwaliteittentdoek, omdat ze meer gebruikt worden tegen de zon dan tegen deregen. Bij zwaar noodweer kan de luifel het best worden afgebroken,omdat de constructie daar vaak niet tegen bestand is. Natuurlijk zijner ook zware uitvoeringen van luifels te koop. Vaak gaat het dan om eencombinatie van luifel en voortent, waarbij alle onderdelen van de tentafzonderlijk afritsbaar zijn. De luifel is gewoon het dak van de tent.Het grote voordeel van een luifel is de snelheid waarmee deze kanworden aangebracht.
Er zijn ook zgn. schuifluifels of driekwartluifels. op de markt.Eén zijde (waar de wind vandaan komt) is dan dicht te maken.
Een bijzondere luifel is de 'zak-luifel'. De luifel hangt permanent in een zak aan de tentrail. De luifel bestaat uit een (holle) buis waar rond het dak opgerold wordt. In de buis is plaats voor de staanders. Het opzetten is zeer simpel en gaat heel snel. Vooral geschikt voor trekkers, als bescherming tegen regen/zon.

Schuif-luifel
Zak-luifel
Terras-luifel
Dak-luifel
Hele-luifel
Panorama-luifel

Het frame
Het tentframe is meestal van stalen buizen gemaakt. Een enkele keerzien we ook frames van aluminium in een sterke harde legering. Hetvoordeel hiervan is dat het lichter is en niet kan roesten. Bij stalenbuizen wordt het roesten beperkt door een galvanische behandeling ofdoor een moffellak. Het glasfiberframe is steeds meer in opkomst. Hetheeft vele voordelen. Het is sterk, licht en onderhoudsvrij. Debuismaten liggen tussen 20 en 28 mm diameter bij wanddikten van 1 tot1,5 mm.
Frames worden steeds meer universeel gemaakt. Met universeel wordtbedoeld dat elke hoofdverbindingsbuis past in een andereverbindingsbuis en dat lengte van de twee buizen samen kan wordenafgesteld. Dat heeft grote voordelen bij de productie van detentframes, maar is bij het opzetten ook erg handig. Bij de productieheeft het als voordeel dat met weinig typen frames veel verschillendetenten kunnen worden gemaakt, bij het opzetten kan eerst de kleine vormvan de tent worden uitgezet, waarna u stuk voor stuk de buizen kuntstellen, zodat het tentdoek zich spant. Als het tentdak over een grootoppervlak niet wordt ondersteund, kan zich daar een waterzak vormen.Dat is te voorkomen door het aanbrengen van extra tentstokken, die dedoorzakkende plekken omhoog drukken.

Voortent opzetten
Van belang bij deaanschaf van een voortent is of de omlooplengte van de tent klopt. Hetis erg vervelend als pas op vakantie blijkt dat er wat mis is. Deomloopmaat kunt u zelf gemakkelijk bepalen. Plaats de caravan op eenvlakke weg en zet hem in de 'kampeeropstelling' op de uitdraaisteunen.Neem een dun maar niet rekkend stuk touw en zet daarop een merktekenmet een viltstift. Leg een steen op het stuk touw zodanig dat hetmerkteken de weg raakt. De positie op de weg moet overeenkomen met deloodlijn uit de uiterste punt van de caravan. Trek het touw door detentrail tot het de weg aan de andere kant van de caravan raakt. Zetook daar een merkteken op het touw en meet de afstand tussen demerktekens.
Alternatief: Op de webstek van Ten Hoope (rubriek: Service) is een omloopmatendatabank beschikbaar.

De bevestiging van voortent of luifel aan de caravangebeurt via een tentrail. De rail moet goed schoon zijn, niet scherp envrij zijn van beschadigingen.
Tip! Gebruik siliconenspray om de rail te smeren.
Tip! Er zijnapparaatjes verkrijgbaar die een te nauwe rail eenvoudig wat op kunnenruimen, als de tentpees iets te dik mocht zijn.
Trek de pees door de rail en de tent of de luifel zit vast aan decaravan.
Tip! Als u van tevoren de wanden uit de voortent ritst, wordt de tentlichter en kost het bevestigen minder moeite.
Er zijn nog wat hulpmiddeltjes die het aanbrengen van een tentvergemakkelijken: sommige tentmerken hebben een trekoog aan de tentpeesvastgemaakt. Als je een lang touw aan dat oog knoopt, laat de pees zichmakkelijker door de rail trekken. Bij tenten zonder trekoog kan hettouw aan het afspanpunt naast de pees worden bevestigd. De luifelkatrolis een uitvinding die het mogelijk maakt om alleen, zonder hulp, eenluifel of voortent aan de caravan te bevestigen. U plaatst hetkatrolletje in een bovenhoek van de caravanrail en knoopt aan de luifelof voortent een scheerlijn die door de katrol loopt. Op die manier kuntu met de ene hand de pees in de rail voeren, terwijl met de andere handde scheerlijn en dus de tent wordt aangetrokken. Het dak wordtgespannen met de nokstokken. Meestal zijn de nokstokken in de lengteverstelbaar met vleugelboutjes of met verende snapsluitingen die inverschillende gaatjes springen. Op plaatsen waar contact tussen stok endoek mogelijk is, bestaat bij katoenen tenten kans op beschadigingen enlekkages. De betere tenten zijn op die plaatsen versterkt met extrastroken tentdoek. Op hoeken en bij bevestigingspunten moeten ookversterkingen zijn aangebracht. De nokstokken worden meestal aan decaravan vastgemaakt m.b.v bevestigingsogen. De nokstokken hebben aanhet uiteinde haken. Deze haken moeten in de bevestigingsogen vallen,die in de caravanwand zijn geschroefd.
Verkrijgbaar zijn ook losse ogen. Ze worden in de rail gehaakt.
Het voortentmerk Isabella past een extra aangestikt tentkoord toe,waarop oogjes zijn geplaatst. In die oogjes vallen de haken van denokstokken. Het merk Trio heeft de oogjes al vast aan de tentpeesbevestigd.

Nuttige tips

Voortent opbergen
De voortent moet kurkdroog worden opgeborgen. Het beste kunt u devoortent niet in de caravan laten liggen als deze in de winterstallinggaat. Leg de tent op een droog plekje bij u thuis, bijvoorbeeld opzolder. Voordat u dat doet, moet u controleren of de tent nog in ordeis. Zitten er scheuren in het tentdoek of is er iets anders mis met deconstructie, dan heeft u de hele winter de tijd om dat te latenherstellen. Doe het echter meteen. In het voorjaar hebben de meesteateliers het razend druk. Maak de tent goed schoon met een zachteborstel, voordat u hem opvouwt. Blijven er dan vlekken achter dan isdat jammer. Probeer vlekken niet te verwijderen met zeep ofoplosmiddelen. De kans dat de vlek er uit gaat is niet zo groot en uweet in ieder geval zeker dat de tent op die plek niet meer waterdichtis. is de tent door en door droog, rol hem dan losjes op. Laat deritssluitingen open en zorg ervoor dat de plastic vensters niet in eenscherpe vouw komen of op elkaar plakken.

Wintertenten
Wintervoortenten zijn veel kleiner dan de toer- of seizoententen. Dereden daarvoor is duidelijk: in de winter gaat u niet in de voortentzitten. De sneeuwvoortent is bedoeld als luchtsluis tegen de koude winden om spullen in op te bergen. De sneeuwvoortent moet stevig zijn omdateen pak sneeuw op het dak behoorlijk zwaar is. Het dak van eensneeuwvoortent moet daarom onder een grote hoek staan, zodat de sneeuwer zoveel mogelijk afglijdt. Een extra hulpstang voorkomt inzakken vande tent bij zware sneeuwlast. Het materiaal waarvan de sneeuwvoortentis gemaakt, is goed gecoat en waterdicht. Dit heeft helaascondensvorming in de tent tot gevolg.

Wonen
Zelfs de eenvoudigste caravan is voorzien van ten minste een hangkast,bergruimte onder de banken en een aantal bovenkastjes. Eenvoudigemodellen hebben vaak weinig bovenkasten.

Hangkast
De hangkast moet tenminste zo ruim zijn dat er een jas in kan wordenopgehangen. Een goede hangkast heeft bovenin één of tweelegplanken. Enkele kapstokhaken aan binnenkant van de kast voorzienbijna altijd in een dringende behoefte. U moet ze meestal zelfaanbrengen. Steeds meer zie men in moderne caravans de combinatiehang/legkast, afgesloten met een dubbele deur. Legruimte hebt unamelijk niet gauw te veel, hangruimte kan daar meestal voor wordenopgeofferd. De ruimte onderin wordt vaak gebruikt voor het plaatsen vande kachel. Wanneer de kastruimte en de deurconstructie het toelaten, iseen opbergzak met vakken aan de binnenkant van de deur wel handig.

Bovenkastjes
Bovenkastjes met een plank op halve hoogte bieden veel meermogelijkheden. Bij scherp geprijsde caravans ontbreekt die praktische'onderverdeling' nogal eens, zodat u deze zelf moet aanbrengen. Er zijnook mensen die gebruik maken van plastic bakjes die in een huishoudzaakte koop zijn. Het is erg gemakkelijk als de deurtjes van de bovenkastenin geopende stand blijven staan, dan heeft u twee handen vrij om deinhoud te bereiken. Klapdeurtjes zijn meestal voorzien van eenveermechanisme dat daarvoor zorgt, schuifdeurtjes blijven natuurlijkvanzelf in de gewenste stand staan. De laatste komt u in modernecaravans bijna niet meer tegen.

Het is belangrijk dat het hang- en sluitwerk van dekasten en kastjes voldoende solide is. Vergrendelingen zouden nietmogen ontbreken. Elke caravanner is het wel eens overkomen: eenbovenkast die tijdens de rit open springt en de jampot gebroken op devloer...

Legplank
Legplanken zijn heel praktisch. Ze vormen een goede bergplaats voorallerhande spullen die je even kwijt moet, zoals boeken, tijdschriften,spelletjes etc. Als bijvoorbeeld 's avonds de tafels van functieveranderen en bed worden, moet eerst alles wat op tafel ligt ergensanders naar toe. De legrand is meestal niet geschikt om er tijdens hetrijden spullen op te laten liggen.

Bankkasten
Veel gebruikers noemen bankkasten nog steeds dekenkisten, waaruitblijkt waarvoor de ruimte onder de zittingen vroeger werd gebruikt.Tegenwoordig worden er de slaapzakken of dekbedden en nog veel meerandere spullen in gestopt. Een punt waarop u moet letten is detoegankelijkheid van de ruimte onder de zittingen. Deze hangt nauwsamen met de plaatsing van de dekselscharnieren. Er zijn fabrikanten engebruikers die de voorkeur geven aan een zo groot mogelijke opening.Dat kan alleen door de scharnieren dicht bij de wand te monteren. Om deklep te openen moeten de kussens worden verwijderd en u hebt driehanden nodig om iets in de bankkast te stoppen. De deksels blijvennamelijk niet omhoog staan, een heel gedoe. Als een deksel niet omhoogblijft staan, kunt u er een lusje aan maken en op het juiste punt eenhaakje in de wand schroeven. Het blijft echter behelpen.
Veel praktischer is het de kleppen wat kleiner te maken. Bij voorkeuris een bankdeksel in tweeën gedeeld. Er is dan in het midden weleen extra ondersteuning nodig, waardoor het soms lastig is langestukken in de bankkast te laten zakken. Er zijn enkele fabrikanten diede ondersteuning demontabel hebben gemaakt.

Kastventilatie
Het is erg belangrijk dat de kastruimte goed ventileert. Zijn er geenventilatiegaten of sleuven aanwezig, probeer ze dan zelf alsnog aan tebrengen. Het voorkomt muffe kleding en soms zelfs schimmel in dekasten. Voor een goede ventilatie is 'beluchting' nodig, d.w.z. delucht kan er aan de ene kant in en aan de ander kant uit. Vooral inkoudere jaargetijden is een goede ventilatie van groot belang.

Kleding
Bij de bouw van de caravan is er rekening mee gehouden: de bovenkastjeszitten bovenin en zijn prima geschikt voor ondergoed, sokken, truienetc. Allemaal lichte bagage die bovenin hoort met het oog op degewichtsverdeling. In het algemeen wordt op vakantie met de caravanvrijetijdskleding gedragen en iedereen weet zelf het beste wat u moetmeenemen. Uiteraard is voor een etentje in stijl iets 'nettere' kledinggewenst. Over de eeuwige korte broek waarmee helaas veel Nederlandersrestaurants binnen stappen is al vaak geschreven. Ook in landen met eenfantastisch klimaat kunt u een kille dag treffen. Neem daarom op z'nminst één warm kledingstuk mee. Voor een vakantie in debergen geldt dat uiteraard eveneens.

Gewicht van de bagage controleren
Als het goed is, weet u wat uw caravan weegt en hoeveel het beschikbarelaadvermogen is. In de praktijk is het echter lastig inschatten hoeveelde bagage weegt. Er zijn verschillende manieren om erachter te komen.Het gemakkelijkst is het om de gehele caravan in beladen situatie tewegen op een weegbrug. Dat geeft een goede indicatie, hoewel de meesteweegbruggen een te groot bereik hebben om heel exact te wegen.Omslachtiger, maar zuiverder is het stuk voor stuk wegen van de bagagedie de caravan in gaat. Een badkamerweegschaal is hiervoor primageschikt. Steeds wanneer u met een handvol bagage de caravan instapt,loopt u eerst over de badkamerweegschaal.

Zitten en slapen
Caravankussens worden tegenwoordig voornamelijk gemaakt van polyether.Polyether is een polyurethaanschuim. De voornaamste grondstoffen komenuit de petrochemische industrie en worden volgens fabrieksrecept samenmet nog wat andere grondstoffen bij elkaar gebracht. De stoffen gaaneen chemische reactie aan met schuimvorming tot gevolg. Het polyetherwaarvan caravankussens wordt gemaakt, wordt aangeduid alsschuimplastic, dit in tegenstelling tot schuimrubber. Schuimrubber isop zich een prima product. Het wordt gemaakt van natuurrubber dat vande rubberboom wordt gewonnen. Omdat de winning erg arbeidsintensief is,is het eindproduct erg duur in verhouding tot polyether. Ook al is hetallemaal polyether wat de klok slaat, er bestaan wel degelijkverschillen. Dat hangt nog steeds samen met verschillende voorkeuren,die u ook aantreft bij autostoelen. In het algemeen zit een Duitsergraag hard, de Fransman graag zacht. Let bij het beoordelen vancaravankussens op de dikte; hardheid en kwaliteit.

Dikte
Omdat onder het kussen geen vering zit maar alleen het deksel van deonderliggende bank, moet alle vering van het kussen zelf komen. Vandaarhoe dikker hoe beter.

Hardheid
In vakkringen noemt men dat 'stramheid', waarmee wordt bedoeld deweerstand tegen indrukking. Deze wordt aangegeven door een getal,bijvoorbeeld 50, 60 of 70. Voor het bepalen van de stramheid is eentestbank nodig. De weerstand tegen dat indrukken wordt gemeten innewton. Uit de verhouding indrukking/ kracht wordt het getal voor destramheid berekend. Hoe lager het getal, hoe slapper.
Om te zitten is een stevig kussen wel prettig, maar wanneer u ligtwordt uw gewicht over een groot oppervlak verdeeld, de vlaktedruk islaag en dan is een stevig kussen minder comfortabel. Aangezien in eencaravan kussens zowel zijn bedoeld om op te zitten als om op te liggen,zoekt de fabrikant een compromis. Soms wordt voor de rugkussens andermateriaal gebruikt dan voor de zitkussens. Let daarop bij het verdelenvan de kussens bij het samenstellen van het bed. Er zijn ookfabrikanten die kussens met een hoge stramheid gebruiken, maar er voorhet comfort een dunne zachte laag over aanbrengen. In grote caravansworden voor vaste bedden binnenveringmatrassen toegepast.

Kwaliteit
De kwaliteit heeft alles te maken met het soortelijk gewicht. Voorpolyether kan dit variëren tussen 15 en 150 kg/m2. Voorcaravankussens wordt materiaal gebruikt met een s.g. van 20 tot 40kg/m2. Kussens waarvan het polyether een laag s.g. heeft, zullen snelzijn 'doorgezeten'. Ze werden vroeger veel in goedkope caravansgebruikt, maar tegenwoordig gelukkig steeds minder.

Kussens vernieuwen
Is het kussen vies of versleten, dan kunt u de overtrek vervangen. Wieeen beetje handig is doet dat zelf. Uiteraard is dat ook het momentwaarop u kunt besluiten polyether van een andere kwaliteit te nemen,zeker wanneer de veerkracht volledig uit de kussens is verdwenen. Erzijn diverse bedrijfjes die zich hebben gespecialiseerd in het leverenvan caravankussens.

Bed bouwen
Bij de meeste caravans bestaat het bouwen van het bed uit het latenzakken van de tafel en het omkeren en rangschikken van de kussens. Opdie manier is meestal een redelijk vlak bed te maken. Zet derugkussens, die tegenwoordig meestal wigvormig zijn, aan de boven- enonderkant van het bed. Dan heeft u de minste last van hethoogteverschil.
Een veel gehoorde klacht is vochtvorming onder de kussens, met name opde tafel. Het is te voorkomen door een handdoek onder het kussen teleggen. Er is ook speciale matten in de handel (Akwamat), waarmee goederesultaten worden behaald. (Kijk ook eens de rubriek Tips.) Steeds meercaravanmerken passen een lattenbodem toe voor de bedondersteuningwaarbij de kans op condens nihil is. Bovendien vergemakkelijkt eenlattenboden het bouwen van een bed. Een aantal caravanners gebruikt ookin de caravan slaapzakken. Dat is praktisch en warm. Bovendien nemenslaapzakken relatief weinig ruimte in beslag.
Wanneer met meer dan twee personen in een caravan wordt overnacht is,met het oog op privacy, een afscheiding gewenst. Die kan bestaan uiteen schuifdeur of een vouwwand. Daarachter hebben kleine kinderen, dievroeger naar bed gaan, ook een rustige slaapkamer. De belangstellingvoor vaste bedden neemt sterk toe. Daarmee wordt immers voorkomen datelke avond voor het slapen gaan een bed 'gebouwd' moet worden. Zelfs inniet al te grote caravans (tot 4,50 m lang) worden oplossingen metvaste bedden bedacht.

Bestek, serviesgoed en voorraad
Bestek, borden en pannen, u kunt het natuurlijk allemaal van huismeenemen. Veel handiger is echter om een speciale uitrusting voor decaravan te kopen, die in de caravan kan blijven liggen. Potten, pannenen serviesgoed moeten licht, sterk en bij voorkeur onbreekbaar zijn. Inde accessoirehandel is een keur van dit soort artikelen te koop. Het iseven een uitgave, maar dit soort spullen gaat in het algemeen erg langmee. Over de manier waarop serviesgoed het best kan worden opgeborgenlopen de meningen uiteen. In elk geval moet het zo gebeuren dat hetonderweg niet kan gaan schuiven en rammelen. Gelukkig bedenken defabrikanten ook steeds vaker praktische opbergmogelijkheden.

Etensvoorraden
Nederlanders staan er om bekend dat ze veel levensmiddelen meeslepen opvakantie. Berucht was het 'mud aardappels' dat ons altijd zal blijvenachtervolgen. Maar aardappels of niet, Nederlanders nemen nog steedsveel mee en u kunt zich afvragen of dat echt nodig is. Natuurlijk, een'ijzeren voorraadje' voor de eerste dag op de camping en voornoodgevallen, maar eigenlijk is veel meer meestal niet nodig. U kunt inde meeste vakantielanden heel veel kopen, al zijn dat misschien nietaltijd dingen die u thuis ook eet. Maar is het juist niet aardig om ookeens vreemde producten te proberen, die typerend zijn voor een bepaaldvakantieland? Neem behalve eten voor onderweg eventueel die artikelenmee die in het land waar u naar toe gaat slecht van kwaliteit of niette koop zijn.

Knutsels
Ook al worden caravans steeds completer verkocht, er blijft voor deaardsknutselaar altijd nog wel wat te verbeteren. Aan haakjes om ietsop te hangen denken de meeste fabrikanten bijvoorbeeld niet. Een extralegplankje, een betere onderverdeling van een kast, een hangkastwaarvan voor een deel een legkast wordt gemaakt, betere verlichting,een radio met speakers, een extra stopcontact etc. In de Kampeer enCaravankampioen wordt aan dit soort knutselarij regelmatig aandachtbesteed. Nog een tip! Gaat u vaak met kleine kinderen op stap, laat danoud speelgoed in de caravan liggen. Ook wat spelletjes, een spelkaarten en een paar platenboeken kunnen goed van pas komen. U weet maarnooit wanneer u in een file terecht komt.

Huishoudelijke apparaten

Kooktoestel
De meeste nieuwe caravans zijn tegenwoordig voorzien van eendriepitsgascomfoor; in duurdere modellen kom je zelfs vierpits tegen.Het gaskomfoor is ingebouwd in het keukenblok, waaronder vaak dekoelkast en waarnaast een wasbak is aangebracht. De overige ruimtewordt benut als kastruimte. De branders van het gaskomfoor zijnthermisch beveiligd. Op het principe van thermische beveiliging komenwe nog terug. Wie nog nooit gehoord heeft van thermische beveiliginglukt het maar niet de vlam brandend te houden. De doorgewinterdecaravanner vindt dit eigenlijk te belachelijk om over te praten, 'datweet toch iedereen'!
Het gas voor kooktoestellen, kachel en koelkast komt uit de gasfles diein een ruimte buiten het interieur van de caravan is geplaatst. Meestalis dit de disselkast, maar tegenwoordig zie je ook dat er een specialeruimte in de nabijheid van de as is gemaakt, dit om een beteregewichtsverdeling te bewerkstelligen. Het is verstandig om de kraantijdens het rijden gesloten te houden. De gaskraan op de fles werkt netals een waterkraan: linksom (tegen de wijzers van de klok in) is open,rechtsom (met de wijzers van de klok mee) is dicht.
Zodra de gaskraan op de fles wordt opengedraaid kan het gas in deleiding stromen die naar het interieur van de caravan voert. Maar danis het nog niet bij het kooktoestel. Eerst moet het nog de hoofdkraanin de caravan passeren. Meestal zit de hoofdkraan in een blok van driekranen, één voor het kooktoestel, één voorde kachel en één voor de koelkast. Het kranenblok ismeestal onder in het keukenblok aangebracht. Tegenwoordig zitten degaskranen ook wel op het keukenblok, waar ze uiteraard uitstekendbereikbaar zijn.

Thermische beveiliging
De thermische beveiliging is aanwezig op alle apparaten die op gaswerken. Het is daarom belangrijk te weten wat de beveiliging doet enhoe deze werkt. De thermische beveiliging bedient eenelektromagnetische klep die is aangebracht in de leiding achter debedieningskraan. Is de bedieningskraan open dan zit de klep nog dicht,zodat er geen gas stroomt. Om de klep te openen is een heel kleinelektrisch stroompje nodig. De benodigde spanning wordt opgewekt in eenthermokoppel.
Een thermokoppel bestaat uit twee stripjes van verschillend metaal, diehecht met elkaar zijn verbonden. Wordt het thermokoppel warm, danontstaat een klein spanningsverschil tussen de beide materialen en ditspanningsverschil is voldoende om de elektromagnetische klep te openen.Het thermokoppel is te zien bij de brander; het is het pennetje dat inde gasvlam steekt. Is de brander warm, dan is de klep open, waait devlam uit dan wordt de brander koud en sluit de klep, zo eenvoudig isdat.
Om de brander aan te steken, zodat deze automatisch het thermokoppelkan opwarmen, moet via een omloopleiding gas worden toegevoerd. Eenklep in deze omloopleiding opent u door op de bedieningsknop tedrukken. Laat u de knop los, dan zorgt een veer ervoor dat de klep weerwordt gesloten. Dit merkt u als u iets te weinig geduld hebt om tewachten tot het thermokoppel heet is. Dan gaat de vlam vanzelf weer uiten moet de procedure worden herhaald. Bij een goed werkend apparaat zalhet indrukken van bovengenoemde knop niet langer dan 10 a 20 secondenin beslag nemen.
Een driepits-gaskomfoor heeft alleen zin heeft wanneer er drie pannenop kunnen staan. Veel caravanners hebben aan twee pitten genoeg, maarde meeste nieuwe caravans worden tegenwoordig toch met drie geleverd.Een keukenraam in de nabijheid van het kooktoestel is prettig voor hetafvoeren van dampen en luchtjes. Gordijnen horen hier niet wegensbrandgevaar.

Koelkast
Bijna elke nieuwe caravan is tegenwoordig voorzien van een koelkast. Integenstelling tot de koelkast thuis, die van het compressortype is,werkt de koelkast in de caravan in 99 van de 100 gevallen volgens hetabsorptieprincipe. Een koelkast met compressor maakt toch altijd eniggeluid, de absorptiekast is muisstil.
De belangrijkste spelers op de markt van absorptiekasten zijn Dometic (voorheen Electrolux) en Thetford.
Leverancier van compressorkasten voor de recreatie is Waeco.

Absoptiekoelkast
Een absorptiekast werkt volgenshet principe van snel verdampende vloeistof die warmte aan z'n omgevingonttrekt. Vergelijkbaar met eau-de-cologne of after-shave op de huid,waaruit de alcohol verdampt die daarmee warmte onttrekt aan de huid;het voelt koud aan.
Eenvoudigvoorgesteld vindt in de koelkast het volgende plaats: in eencilindervormige pot (het kookvat) zit een ('sterke') ammoniakoplossing(ammoniak opgelost in water). Door verwarming van deze cilinder met gasof elektriciteit ( 12 V of 230 V) wordt de oplossing warm. Omdatammoniak een lager kookpunt heeft dan water, komt dit vrij uit deoplossing en stijgt op in het buizenstelsel. Dit buizenstelsel vormteen gesloten circuit. Het niet kokende water met nog een beetjeopgeloste ammoniak ('zwakke' ammoniakoplossing) wordt afgevoerd via eenoverloop naar (uiteindelijk) de absorptiebuis (wet van de'communicerende vaten'). Het droge ammoniakgas komt in de condensor enslaat daarin neer, wordt dus vloeibaar. Daarbij komt veel warmte vrij.Vervolgens komt het vloeibare ammoniak in de verdamper. Dat is hetaluminium plaatje met koelribben dat u in het vriesvak kunt zienzitten. In de verdamper zit waterstof. De vloeibare ammoniak kan in deverdamper in gas overgaan omdat de druk daarin door de aanwezigewaterstof is verlaagd. Voor verdampen is warmte nodig, dit wordt aan deartikelen in de koelkast onttrokken. Het mengsel van ammoniak enwaterstof komt in de absorptiebuis. Hierin ontmoet het mengsel dezwakke ammoniakoplossing (uit het kookvat), waarin het ammoniakgasoplost. Dit produkt komt als sterke ammoniakoplossing uiteindelijk inhet absorptevat. De waterstof blijft over en gaat verder naar deverdamper terwijl de sterke ammoniakoplossing terugstroomt in hetkookvat, waar het proces opnieuw begint. Een animatie van dit proces waste zien op de webstek van Dometic, maar nu hier.
Het is een continu proces, dus niet zoals bij een compressorkast dieaan- en afslaat. Omdat het systeem gebaseerd is op partieel verdampenen condenseren, is de goede werking sterk afhankelijk van detemperatuur in de directe omgeving. Deze mag niet te hoog zijn (teveelverdamping, te weinig condensatie), maar ook niet te laag (te weinigverdamping). Warmtebeheersing is dus wezenlijk.

Warmtebeheersing
De koelcapaciteit wordt bepaald door 3 belangrijke pijlers

Het is noodzakelijk dat de geproduceerde warmte vlot wordt afgevoerd.Hoe beter de condensor wordt gekoeld, hoe beter het kringloopproceswerkt en hoe beter de koelkast koelt. De koelopeningen zijn in debuitenwand aangebracht in de vorm van roosters. Als de koelkast werkt,is dit te voelen aan warme lucht die uit het bovenste rooster stroomt.Roosters moeten een doorlaat hebben van tenminste 240 cm2 . Deze waardebetreft de doorlaat, dus niet de afmetingen van het ventilatieroosterzelf, dat moet veel groter zijn. Het tweede rooster in de wand of devloer zorgt voor een natuurlijke 'trek', zodat de verwarmde lucht veelbeter wordt afgevoerd.
Dometic (Electrolux) beveelt aan de ventilatieroosters af te dekken bij(buiten)temperaturen lager dan 8 graden Celsius. Het mag immers ookniet te koud worden, de ammoniak moet wel kunnen 'koken'.
Boven de pakweg 20 graden Celsius buitentemperatuur is extra aandachtvoor goede afvoer van de geproduceerde warmte noodzakelijk.
Soms is daartoe een speciaal deurtje aangebracht in de zijwand, dat kanworden opengezet nadat u op de camping bent aangekomen. Ook handig vooronderhoud.
Dan kunt u ook het vliegengaas achter de roosters verwijderen. Diekunnen als ze vervuilen wel 50% van de doorlaat beperken!
De ruimte achter de koelkast moet hermetisch van het interieur van decaravan zijn afgesloten. De verwarmde lucht wordt dan snel afgevoerd enverdwijnt niet naar alle mogelijke plaatsen.
Wanneer de ventilatieroosters door de openstaande buitendeur wordenafgeschermd, kan dat een negatieve invloed hebben op de warmteafvoer,dus op het goed functioneren van de koelkast.

Als de koelkast standaard niet voldoende koelt, kunt u de volgendemaatregelen overwegen:

Als eerder genoemde maatregelen niet mogelijk zijn of onvoldoendezijn, dan is de enige manier om de werking weer te verbeteren de warmtedie de koelkast zelf produceert te verminderen. Dat kan door deregelknop op een lagere stand te zetten. De koelkast koelt dan minder,maar wel beter. (Dit lijkt paradoxaal.) Dometic beveelt in dat geval destanden 1-2-3 aan. U kunt het beste experimenteel vaststellen wat in uwgeval de optimale stand is. Maar bedenk dat dit een correctie is op dete hoge stand (vergelijk het met wat u zou doen om het slingeren van decaravan te beperken). Dus niet: hoe lager de stand van de knop hoebeter de koeling.
Vuistregel: zet bij temperaturen van pakweg 25 graden Celsius en hogerde regelknop van de koelkast wat lager dan u eigenlijk voor ogen had.

Tip: leg (plak) eens een thermometertje in de koelkast.

Dan nog het volgende
Gas èn elektriciteit: de koelende werking van eenabsorptiekoelkast is aan een maximum gebonden. Denk niet: 'ik laat dekoelkast zowel op gas als op elektriciteit werken want dan gaat hetbeter'. De cilinder waarin de oplossing wordt verwarmd moet zo warmworden dat de ammoniak uit het water kookt. Wordt de cilinder warmerdan gaat het water meekoken en is het effect volledig verdwenen. Dekoelkast koelt dan helemaal niet meer maar verwarmt, dit kan fataalworden als het te lang duurt. Denk daaraan bij het overschakelen vangas op elektriciteit of omgekeerd.
230V èn 12V: Bij sommige koelkasten van Dometic (RM4-serie) is het mogelijk tegelijkertijd 230V en 12V in te schakelen. Dat is in het algemeen niet aan te bevelen. Ook in dit geval bestaat het risico dat het water mee gaat koken met alle gevolgen vandien.
In één specifiek geval zou dit kunnen helpen de koelprestatie te verbeteren: als op de camping minder dan 230V aangeboden wordt. Het grote probleem is dan dat de extra 12V niet regelbaar is, er kan dan nog steeds oververhitting plaats vinden. Niet doen dus.
Scheef staan: In het buizenstelsel zitten enkele pijpjes, waarvan dehoek waaronder ze staan erg belangrijk is voor het terugstromen van deoplossing. Staat de caravan scheef, dan komen die pijpjes onder eenverkeerde hoek te staan waardoor de werking van de koelkast wordtbeïnvloed. in het ergste geval doet hij het helemaal niet. Inopkomst zijn de zogenaamde hellingskasten, die speciaal zijn ontworpenom ook in scheve stand goed te kunnen koelen.

Koelkast tijdens het rijden
Zie Koelkast op12volt

Koelkast tijdens verblijf op camping
Op de camping heeft u de keus: de koelkast kan op gas of op 230 V.
Op een camping met mogelijkheid tot aansluiting op 230V wordt meestal gekozen om de koelkast op 230V te laten werken.
Er zijn een aantal redenen die u toch kunnen besluiten de koelkast op gas te laten werken. Misschien is de elektriciteit wel buitenproportioneel duur.
Of misschien levert de camping minder dan 230V, wat dan de (hoofd)oorzaak kan zijn van slecht koelen. Deze oorzaak komt misschien wel meer voor dan u denkt!
Globaal kan worden aangehouden dat een koelkast ongeveer 250 g gas perdag verbruikt. Besluit uom gas te gebruiken dan moet u er zich, zeker bij een lang verblijf,wel van overtuigen dat er in de buurt gas gevuld kan worden.

Koelkast aansteken op gas
Ook de koelkast is beveiligd tegen uitwaaien van de gasvlam. Tijdenshet aansteken moet deze beveiliging worden overbrugd door het vrijmakenvan de omloopleiding. Hiervoor is een speciale knop aangebracht. Dewerking van de beveiliging is beschreven bij het aansteken van hetgaskomfoor. De wat duurdere kasten zijn voorzien van elektronischeontsteking, die automatisch de vlam weer ontsteekt wanneer die isuitgegaan.

De brander is aan de buitenkant van de koelkastaangebracht en zuigt de lucht aan door een opening in vloer en/ ofbuitenwand. We gaan er vanuit dat de fabrikant de koelkast correctheeft geïnstalleerd. De aangezogen lucht komt dus van buiten, deverbrandingsgassen gaan via een eigen afvoerrooster naar buiten. Doorde knop in te drukken stroomt er gas uit de brander. Dat gas moetworden ontstoken. Hiervoor is een ontstekingsmechanisme aangebracht.Dit kan zijn: piëzo-ontsteking of elektronische ontsteking. Dewerking hiervan wordt uitgelegd bij de bespreking van de kachel omdatdaarin eenzelfde soort ontsteking is verwerkt.

Of de vlam van de brander brandt, is bij deoudere koelkasten te zien via een onhandig klein gaatje onder in deachterwand van de koelkast. je hebt er bijna een vergrootglas voornodig. Nieuwere kasten zijn uitgerust met een veel groter kijkoog.Doet, na herhaalde pogingen, het vlammetje het nog niet, dan kan deoorzaak ervan zijn dat er veel lucht in de leidingen zit. Als de vlam10 tot 20 seconden brandt, kunt u de knop van de omloopleidingloslaten. Als het goed is, blijft het vlammetje branden en kan deregelknop in de gewenste stand worden gezet. Tip! Pak de avond voordatu vertrekt de koelkast vol met koude spullen (uit de koelkast van thuisdus) en zet hem 's nachts aan op 230 V. Als u de volgende ochtendvertrekt, blijft de koelkast heel lang op temperatuur.

Onderweg op gas
Volgens Electrolux ishet alleen in Frankrijk en Australie verboden tijdens het rijden dekoelkast op gas te laten werken. Dat is wel overal verboden bijtankstations en op veerboten. Omdat het in de praktijk moeilijk of nietmogelijk het gas af te sluiten voordat men bij een tankstation aankomt,moet sterk afgeraden worden met geopende gaskraan te rijden. Denk ookaan het gevaar dat ontnappend gas oplevert wanneer men bij eenaanrijding betrokken raakt.

Storingen
Koelkast op gas:

Koelkast op 230 volt:

Koelkast in de stalling
Maak de koelkast grondig schoon met een sopje van lauw water en zachtezeep. Maak hem goed droog en vergeet niet de rubberafdichting in tesmeren met talkpoeder. Zet de deur in de 'wegzetstand' of'antischimmelstand', dus op een kiertje.

Verlichting
Vroeger werd voor verlichting in het interieur veel gasverlichtingtoegepast, maar dat gebeurt tegenwoordig niet meer. Voor een enkeleovernachting is het niet echt nodig 'aan de paal' te gaan staan, maarkan met mate 12 volt spanning van de auto worden betrokken. Bij gebruikvan één lamp gedurende een korte periode heeft dat geenproblemen voor de accu, zeker wanneer energiezuinige lampen zijngemonteerd.
In standaarduitvoering is de caravan van een aantal lichtpuntenvoorzien. Goedkope caravans hebben meestal weinig lichtpunten. Demeeste merken rusten hun caravans uit met lichtpunten die werken opzowel 12 V als 230 V. In het algemeen zal een Engelse caravan meer zijnafgestemd op 12 volt gebruik dan een Duitse wagen.
Als u een nieuwe caravan heeft gekocht, gebruik hem dan eerst eenweekend. Daarna kunt u het best beoordelen of het aantal lichtpuntenmoet worden uitgebreid of dat lampen op een andere plaats gewenst zijn.Voor de wandcontactdozen (stopcontacten) geldt hetzelfde. Vaak zittenze op de verkeerde plaats en meestal zijn er te weinig. Overigens, hetknutselen met elektriciteit vinden wij zo belangrijk dat er eenspeciaal hoofdstuk aan is gewijd.

De afzuigkap
In luxe caravans is vaak een afzuigkap aanwezig. De afgewerkte lucht isdoor de korte afvoer snel buiten. Toch moet u geen wonderen van deafzuigkap verwachten, aangezien de capaciteit veelal niet isoverbemeten. De beste methode is nog steeds ventileren via hetkeukenraam en het dakluik.

Het koffiezetapparaat
Handig is het om in de caravan een koffiezetapparaat mee te nemen.Onderweg heeft u er niets aan, maar eenmaal op de camping aangekomen ishet toch wel handig. Een probleem op veel campings is dat de maximalestroomsterkte die kan worden afgenomen vaak beperkt is (bijvoorbeeld zo'n 4ampère). Het gevolg: doorslaan van de stoppen met alle gezeurvandien. Let erop bij de aanschaf van een koffiezetapparaat dat hetniet te veel vermogen vraagt (bij beschikbaarheid van 4A maximaal 4*230 = 920W).

Andere apparaten
Er zijn meer apparaten die handig of/en gewenst kunnen zijn in de caravan. En als 10 of meer Ampère beschikbaar is, leveren apparaten tot 2300W geen probleem. Is er minder beschikbaar, bijvoorbeeld 4 A, dan zijn een waterkokertje (900W), een oventje (650W), een bak/grill-plaatje (800W), alle apparaten van max 920W geen probleem zolang ze niet tegelijk gebruikt worden. Algemeen: als X Ampère beschikbaar is, dan zijn apparaten tot 230*X Watt bruikbaar. Hou wel rekening met de andere schijnbaar permanente stroomvragers zoals koelkast, boiler. Als u toch bijvoorbeeld een Senseo-apparaat (1450W), elektrische wok (1300W), e.d. zou willen gebruiken terwijl de geleverde ampères daarvoor niet voldoende zijn, dan kunt u een hulpmiddel ( WattController > ) inzetten dat er voor zorgt dat het apparaat niet meer ampères krijgt dan u instelt. Een apparaat zoals genoemd doet z'n werk dan toch, maar trager.

Ventilatie en verwarming
In de zomer, bij verblijf in een warm land, vormt ventilatie nauwelijkseen probleem. De meeste ramen en dakluiken staan open en de tijd dat ubinnen zit, is minimaal. Het belangrijkste probleem is dan hoe deinsecten buiten de deur te houden. Moderne caravans hebben voor deopenslaande ramen en het dakluik zogenaamde combihorren; een combinatievan rolgordijn en muggenhor. Is de caravan er niet mee uitgerust, dankunnen deze horren ook naderhand aangebracht worden. Voor dedeuropening komt een vliegengordijn of, en dat is effectiever, eenhordeur. Tip. Bij caravans die zijn uitgerust met ringverwarming metairmix, kan de ventilator in de zomer worden gebruikt om iets koelerelucht van onder de caravan in het interieur te blazen.

In het voor- en naseizoen
Ventilatie kan een probleem zijn bij kamperen onder killeomstandigheden. Dat kan zijn in het voor- of naseizoen maar natuurlijkook in de zomer als het weer te wensen overlaat. Dan zit iedereenbinnen en blijven de ramen meestal ook dicht. Het volume van eencaravan is natuurlijk beperkt. Daarom is het maar goed dat dakluikenaltijd nog enige frisse lucht binnenlaten, ook al zijn ze gesloten.Soms draagt ook een deurrooster bij aan de permanente ventilatie.
Voor een gezond verblijf in de caravan is het nodig dat de luchtvoortdurend wordt ververst. Dat voorkomt ook condensvorming. Op koudeplaatsen is het eerst condensatie waar te nemen. is er geen ventilatiedan wordt de lucht steeds vuiler. De zuurstof in de lucht wordt in hetlichaam van mens en dier omgezet in kooldioxide. Wanneer hetkooldioxidegehalte in de caravan een waarde van 4% heeft bereikt,dreigt er levensgevaar. Voordat het zover is gaat er een raam of deuropen, ook al is het koud buiten. Blijft de natuurlijke ventilatieonvoldoende dan kunt u overwegen in het dakluik een ventilator temonteren.

Verwarming
In caravans worden alleen nog kachels gebruikt die werken op gas(propaan/ butaan). in negen van de tien gevallen gaat het om een kacheldie werkt volgens het principe van luchtverwarming. De eigenschappenvan de verschillende gassoorten worden apart behandeld. Hier gaat hetom de werking en de bediening van een gaskachel. In de meeste gevallenis de kachel in het midden van de caravan gemonteerd onder de hangkast.Ook al heeft de caravan niet de ideale vorm om deze gelijkmatig teverwarmen, de kachel heeft meestal zoveel capaciteit en de ruimte is zoklein, dat het heel snel erg warm kan worden. Voor gebruik van decaravan in voorseizoen, zomer en naseizoen, voldoet de kachel duszonder meer.
NB. Is elektriciteit beschikbaar, dan is de caravan ook heel goed comfortabel te krijgen met een keramisch elektrisch kacheltje van 500/1000 Watt. Ervaring heeft geleerd dat de stand 500 W een caravan van 4 à 4,5 m inwendige lengte voldoende is. Een beschikbaar amperage van 4A volstaat dus.

Anders wordt het bij wintergebruik. Een gaskachel zuigt buiten luchtaan en voert de verbrandingsgassen af via een schoorsteen. Het is eenmisvatting te denken dat het aansteken van een ingebouwde gaskachelbijdraagt tot de ventilatie omdat hij verse lucht aanzuigt in hetinterieur. Dat is pertinent onjuist. Gelukkig komen deverbrandingsgassen ook niet in het interieur, want dat zou erg slechtzijn. Het komt nog wel eens voor dat in een caravan zonder verwarmingof in een caravan waarvan de kachel kapot is, de gasbranders van hetkooktoestel worden aangestoken om het interieur te verwarmen. Dit issterk af te raden, ook voor een korte periode. Bij een langere periodekan het zelfs levensgevaarlijk worden. De gaspitten zetten de aanwezigezuurstof om in kooldioxide en reeds eerder is betoogd dat ditlevensgevaarlijk is. Reeds lang voordat de zuurstofconcentratiegevaarlijk laag is, is de kooldioxideconcentratie gevaarlijk hooggeworden. Gelukkig reageert het menselijk lichaam daar wel op ensignaleert dat er iets niet in orde is.
Veilig zijn alleen kachels met een afgescheiden verbrandingsruimte. Zeonttrekken de zuurstof uitsluitend aan de buitenlucht en deverbrandingsgassen gaan rechtstreeks naar buiten. Dat laatste kan opverschillende manieren gebeuren, door de vloer, door de zijwand of doorhet dak.

Kachel aansteken
De procedure is gelijk aan die bij de koelkast. Tegenwoordig komen tweetypen ontstekingen voor: de elektronische en de piëzo-ontsteking.De automatische elektronische ontsteking geeft constant een vonkwanneer de regelkraan uit de nulstand wordt gedraaid. Twee batterijtjesvan 1,5 V zorgen voor de voeding van de ontsteker. Depiëzo-ontsteking geeft pas een vonk wanneer u het element met dehand indrukt, d.w.z. wanneer de bedieningsknop wordt ingedrukt. Deautomatische ontsteking als belangrijke voordeel dat bij het uitwaaienvan de kachel de ontsteker automatisch in werking treedt. En als degasvoorraad op is, is dat meteen te horen aan het tikken van deontsteking.

Nuttige tips

Storingen
Voor het goed functioneren van de kachel is een aantal zaken van belang:

Is er één aspect niet in orde, danbrandt de kachel niet of slecht. Om met het laatste te beginnen, bijslecht branden moet de oorzaak worden gezocht in een verkeerdeluchtgasmengverhouding. Controleer brander, waakvlam, luchtaanvoer,verbrandingsgasafvoer en gasdruk. Als de kachel niet wil gaan branden,moet u controleren of er gas uit de brander komt en of er een vonkoverspringt. Controleer als er geen vonk is dehoogspanningsaansluiting, de massa-aansluiting, de elektrodenafstandvan de bougie en kijk of de bougie niet nat is. Bij deontstekingsautomaat moet worden gecontroleerd of de batterijen goedzijn en of de contacten schoon zijn. Bovendien moet wordengecontroleerd of de microschakelaar in de regelknop werkt.
Als er geen gas uit de hoofdbrander komt maar wel uit dewaakvlambrander bij het indrukken van de omloopknop, ligt de oorzaakbij het thermokoppel. Dat is dan òf kapot òf niet goedgeplaatst.

Kachel en boiler
In campers wordt al op grote schaal gebruik gemaakt van de nieuwsteTruma-oplossing, de 'C', een combinatie van kachel en boiler. Weverwachten deze in de naaste toekomst ook in duurdere caravans aan tezullen treffen. Belangrijkste voordeel: compacter en lichter dan eenafzonderlijke kachel en boiler. Er is bovendien makkelijker een plaatsvoor te vinden.

Wintersport
Zelfs in de begintijd van de caravan waren er al enthousiastelingen dieook 's winters gebruik maakten van hun caravan. Dat vereiste veelimprovisatievermogen aangezien de caravanfabrikanten er absoluut geenrekening mee hielden. Tegenwoordig is dat wel anders. Vrijwel elkemoderne caravan is geschikt of geschikt te maken voor wintergebruik.Natuurlijk zijn er verschillen, zoals je ook 3- en 5-sterrenhotelshebt. In Nederland gaat naar schatting 5% van de caravanners ook naarde wintersport met hun wagen. In Scandinavië liggen diepercentages aanzienlijk hoger. Geen wonder dat caravanbouwers in dielanden veel meer rekening houden met wintergebruik. je ziet dat ookduidelijk aan de daar gebruikte producten zoals Polar, Cabby, Kabe,Solifer en SMV. Op een enkele uitzondering na zijn producten uit deoverige Europese landen minder uitgesproken wintercaravans, watoverigens bepaald niet wil zeggen dat je er niet probleemloos mee naarde wintersport kunt. Mits aan een aantal eisen is voldaan. In hetalgemeen geldt dat een wintercaravan niet te klein moet zijn en overflink wat bergruimte en laadvermogen moet beschikken.
Bij caravans zoals ze de laatste decennia worden gebouwd, is deisolatie voldoende voor wintergebruik. Natuurlijk zijn er verschillen,maar die resulteren voornamelijk in een wat lager gasverbruik. Ook ineen 'normaal' geïsoleerde caravan hoef je in de winter beslistgeen kou te lijden. Dubbele ramen zitten al jaren in elke caravan.
Verschillende verwarmingssystemen zijn mogelijk.
Zo is daar de vloeistofverwarming,een fraai en heel comfortabel systeem.
Marktleider was hier Primus, daarnaast wordt Alde gebruikt. Zowel Aldeals Primus zijn overgenomen door het Duitse Truma. Truma heeft eensanering van de modellen doorgevoerd waardoor de Primus-modellen (de2590 serie en de Aquaflex) niet meer gemaakt worden. AlleScandinavische caravans, de Kip Hyline en de Adria C-serie hebben nueen Alde vloeistofverwarming. Vloeistofverwarming komt u ook tegen inde oudere modellen van Award en is bij andere merken tegen bijbetalingsoms te leveren.
Vloeistofverwarming lijkt het meest op de verwarming thuis. Met eenketel (in de disselbak of in een bankkast) die de vloeistof (vroegerwater + antivries) verwarmt, en een pomp die de verwarmde vloeistoftransporteert naar convectoren. Omdat de warmte is opgenomen in devloeistof, blijft deze lang bewaard. Een bijkomend voordeel is dat ophet systeem vrij eenvoudig een warmwaterboiler kan worden aangesloten.Bij de nieuwste Alde en Primus modellen zit de boiler zelfs ingebouwd.Daarnaast werken deze systemen ook vaak op elektriciteit. Afhankelijkvan de beschikbare aansluiting kan het verwarmingselement 1000 of 2000Watt (bij)verwarmen waarbij pas de gasbranders worden bijgeschakeld alsde ketel meer vermogen nodig heeft. In de Scandinavische modellenkunnen de radiatoren worden uitgebreid met vloerverwarming. Onder devloerbedekking ligt dan een metalen plaat met daar tegenaan enkeleleidingen waardoor de warme vloeistof stroomt. Op deze manier wordt devloer verwarmd waardoor een zeer gelijkmatige warmteverdeling ontstaat.Omdat de ketel geen waakvlam heeft, maar geheel thermostaat-geregeldis, kan bijvoorbeeld overdag het systeem gewoon aanblijven zonder dathet warmte afgeeft. Pas als het kouder wordt, slaat automatisch dekachel aan. In winterse omstandigheden kunnen deze systemen ook tijdenshet rijden gewoon aan blijven, hoewel het natuurlijk niet echtverstandig is om met geopende gasflessen te rijden (in sommige landenzelfs verboden). Het systeem heeft ook nadelen: het duurt vrij langvoor de caravan op temperatuur is, het systeem is duur en relatiefzwaar. Het is door een doe-het-zelver niet eenvoudig aan te brengen.Bankkasten moeten met een dubbele bodem worden uitgerust en achter derugkussens moet voldoende ventilatie zijn.

Vloeistofverwarmingin uw caravan/camper is ook mogelijk door hetvloeistofverwarmingspakket HelmoTherm 3 aan uw luchtkachel toe tevoegen. Dit systeem wordt aangesloten op alle type`s ( S-E en C serie)Truma-luchtkachels, waardoor diverse mogelijkheden en combinaties vanhet verwarmen van de caravan ontstaan (inclusief warmwatervoorziening).Achterop of achter de kachel wordt een warmtewisselaar geplaatst die devloeistof verwarmt. Door middel van een 12 volt pomp wordt de vloeistofdoor de convectoren rondgepompt. HelmoTherm 3 kan ook achterafworden ingebouwd en werkt in combinatie met de heteluchtverwarming. Decombinatie lucht- en vloeistofverwarming heeft vele voordelen,één daarvan is een snelle opwarmtijd van de caravan. Eenhandige doe-het-zelver kan het HelmoTherm 3-systeem zelfaanleggen, terwijl het op termijn mogelijk mee kan verhuizen naar denieuwe caravan.

Verreweg het meest gebruikt is de luchtverwarming.Een gaskachel verwarmt lucht, die vervolgens door een ventilator (12 of230 V) en een slangensysteem (ringverwarming) door de caravan wordtverspreid. Het omloopsysteem of ringverwarming is absoluut nodig om eengoede warmteverdeling door de caravan te krijgen, m.a.w. om tevoorkomen dat straks iedereen met een rood hoofd en steenkoude voetenzit. Bovendien voorkomt de goede warmteverdeling condensvorming. Eengeroutineerde doe-het-zelver kan het systeem zelf aanleggen. Voor eenoptimale verwarming van wanden en vensters is een aanvulling mogelijkmet wat Truma 'Isotherm' noemt. Het bestaat simpel gezegd uit een extraluchtbuis met daarop een dunne buis voorzien van gaatjes, waaruit luchtkomt die is gericht op de ruimte achter de afstandschotjes. Hetnieuwste systeem maakt gebruik van speciale tussenstukken metluchtspleten. In beide gevallen wordt een zgn. Airmat gebruikt, eenkastje met kleppen waarmee de lucht in de gewenste richting kan wordengestuurd. Voor grote caravans wordt soms een extra ventilatorhalverwege het buizenstelsel opgenomen (Multivent). Met het oog op eendik pak sneeuw is het verstandig de kachelschoorsteen op het dak teverlengen. Daarvoor zijn speciale verlengstukjes in de handel.

Vloerverwarming
Vloerverwarming behoort ook tot de mogelijkheden om het comfort teverhogen. Deze wordt in de modernere caravans soms al ingebouwd in devloer. Maar voor wie dat niet heeft is "warmtefolie" te verkrijgen voordoe-het-zelvers. Voor niet-klussers zijn er losse "warmtetapijten" inde handel. Zelfs een elektrische deken onder de vloerbedekking kanvolgens fabrikant Inventum in beginsel dienst doen als vloerverwarming.Alleen past dat natuurlijk niet en moet men wel voorzichtig zijn metscherpe indrukken, zoals van tafelpoten. Voor de handige doe-het-zelverzijn er meer mogelijkheden. Zie Vloerverwarming in de rubriek Tips.

Verbruik
De verwarming verbruikt gas en/ of elektriciteit. De hoeveelheid is vanzo veel factoren afhankelijk dat daarvoor moeilijk een norm is tegeven. U mag er van uit gaan dat de fabrikant van de caravan een kachelheeft geplaatst die voldoende warmte kan leveren. Hoeveel energie datgaat kosten, hangt af van o.a.:

Camping reserveren
De meeste campings zijn 's winters gesloten. In de wintersportgebiedenzijn er veel campings die het hele jaar door geopend zijn, maar daaropis meestal beperkt plaats door een enorm aantal vaste standplaatsen.Gelukkig komen er elk jaar meer wintercampings bij. In de winter kunt ubeter niet op de bonnefooi gaan. Indien u tijdens het hoogseizoen wiltgaan, dat is in de kerstvakantie of krokusvakantie, dan moet u in dezomer beginnen met het aanschrijven van de door u uitgezochte camping;beter te vroeg dan te laat.
Wintervaste campings zijn meestal vrij prijzig omdat ze meervoorzieningen hebben. Vooral het sanitair moet pico bello zijn en degebouwen moeten flink worden verwarmd. Meestal is er bij de camping eenrestaurant.

De reis
Dat de auto in goede conditie moet zijn, spreekt natuurlijk vanzelf.Laat de samenstelling van de koelvloeistof controleren, houd rekeningmet temperaturen tot -30'C. Dit geldt trouwens ook voor de vulling vande ruitensproeier. Sneeuwkettingen horen erbij, dat is logisch, maarhet is sterk aan te raden ook winterbanden te laten monteren.
U gaat naar de sneeuw dus de kans is groot dat er onderweg, met decaravan erachter, ook sneeuw valt. De situatie is meestal zo dat er dante weinig sneeuw ligt om de kettingen om te leggen, maar te veel omveilig met de zomerbanden te kunnen rijden.
De keus voor wel of geen winterbanden wordt natuurlijk voor eenbelangrijk bepaald door het gebied waar u naar toe denkt te gaan. Hetbelangrijkste verschil tussen normale banden en winterbanden zit in hetprofiel (dat van winterbanden is veel grover) en in de samenstellingvan het loopvlakrubber. De profieldiepte is erg belangrijk.
Bij nieuwe sneeuwbanden is die ongeveer 10 mm, bij normale banden 8 mm.Een profieldiepte van 4 mm is minimaal noodzakelijk voor het rijdenonder winterse omstandigheden. Bij sommige grensdoorlaatposten kijktmen 's winters erg kritisch naar de banden.
De huidige generatie winterbanden zijn nu ook beter geschikt voor deNederlandse winter. Door speciale rubbermengsels en toevoeging van o.a.silica zijn tegenwoordig deze banden uitstekend toepasbaar tijdensregen. Absoluut een aanrader dus. Bedenk dat de zomerbanden bij gebruikvan winterbanden minder snel slijten: in veel gevallen kan men ze vooreen geringe vergoeding opslaan bij de bandenhandel. Tip. Overweegt uaanschaf van lichtmetalen velgen, laat dan de winterbanden monteren opde originele stalen exemplaren. De kans dat door gebruik vansneeuwkettingen dat lichtmetaal beschadigd wordt is niet ondenkbaar enu kunt volstaan met twee keer per jaar alleen de wielen wisselen. Tip.Winterbanden altijd grofweg één maatje smaller, of tweemaatjes smaller en dan één maatje hoger. Ruimte in dewielkast wordt hiermee groter voor montage van kettingen en smallerebanden hebben een grotere druk per cm2, wat effectiever isin sneeuw en regen.

Tips
Voor uw reis hebben wij de volgende tips:

Op de camping
Probeer bij daglicht op de camping aan te komen. Het opstellen enaansluiten van de caravan is toch iets ingewikkelder dan in de zomer.Is de camping reeds in sneeuwtooi gehuld, dan is het niet eenvoudig eenplaatsje uit te zoeken om de caravan neer te zetten. Tenslotte weet uniet wat er onder de sneeuw zit. Op de meeste campings wordt dit voor ugeregeld. Soms is er een vlakte platgewalst, dat verschilt per camping.U krijgt een plaats toegewezen en de caravan wordt door een trekkernaar de bestemming gebracht.

Waterpas zetten
Het waterpas zetten van de caravan is reeds beschreven, maar hoe moetdat in de sneeuw? U kunt twee dingen doen. Ziet het ernaar uit dat hetde hele vakantie blijft vriezen, dan kunt u de sneeuw beschouwen alsondergrond en hierop de caravan waterpas zetten. Gaat het dan tochdooien en staat u op een helling, dan is de kans groot dat er enigeverschuivingen plaatsvinden of dat de caravan op stap gaat. De bestemanier is om contact te zoeken met de vaste ondergrond. Lukt dit nietomdat het pak sneeuw te dik is, zorg er dan toch voor dat er voldoendestenen voor de wielen liggen, zodat er niets kan gebeuren.
Tip. Doe een plastic zakje om de plankjes. Ze vriezen gegarandeerd vasten op deze manier kunt u ze makkelijk bevrijden van de harde ondergrond.

Elektriciteit aansluiten
Wintercampings hebben gelukkig een aan de omstandigheden aangepastestroomaansluiting. Dat betekent dat u er in noodgevallen ook een kleineelektrische straalkachel kunt inschakelen zonder dat de stoppendoorslaan. Voor alle zekerheid kunt u zo'n kacheltje meenemen.
Omdat het stroomverbruik per kampeerder sterk zal verschillen hebbenveel campings een aparte meter per aansluitpunt en moet de afgenomenstroom worden betaald. Zeker in de winter moet u dik rubberenelektriciteitskabel gebruiken, dat is beter tegen de kou bestand;plastic wordt hard. De elektriciteitskabel moet door de sneeuw naar dekast, daar zit niets anders op. Ingraven van de kabel is niet aan teraden. Dit gebeurt meestal al vanzelf door het warm worden van de kabel(temperatuur vaak hoger dan nul graden Celsius).
Om vastvriezen van de kabel te voorkomen, is het aan te bevelen dezedagelijks even los van de grond te trekken. U voorkomt hiermee dat dekabel te ver in de sneeuw zakt en zodanig vastvriest dat u deze moetafschrijven. Zijn er hekjes of andere mogelijkheden in de buurt,gebruik dan deze mogelijkheid om het snoer van de grond naar destroompaal te voeren. Het over de weg laten lopen van de kabel is nietaan te raden i.v.m. kans op schade door sneeuwkettingen. Gebruik ook indit geval de bomen om het snoer naar de overzijde te geleiden.

Gas
Het gasverbruik is tijdens een wintersportvakantie vrij hoog. Per dagmoet u rekenen op ongeveer 3 kg. Dit zal van geval tot geval andersliggen. Neem bij vertrek twee volle flessen van 6 kg mee. Dit isvoldoende voor onderweg. Huur ter plaatse een grote gasfles. Opwintercampings is alleen propaan te koop, zodat u zich daarover geenzorgen hoeft te maken, zie ook het hoofdstuk over gas.
Regelaar bevriest: wordt een nieuwe gasfles aangesloten, dan kan daarinwat vocht zitten. Komt dit vocht in de verdamper/ drukregelaar, dan kanhet bevriezen. Hierdoor bevriest de drukregelaar en stroomt er geen gasmeer. De verdamper moet worden verwarmd. Hiervoor is een speciaalelement (de zgn. Ice-Ex).te koop dat werkt op 12 V.