Aanhangwagens zijn in te delen in een van twee categorieën:

• met toegestane maximummassa (TMM) ≤ 750kg, ook wel genoemd lichte aanhangwagens,
• met toegestane maximummassa (TMM) > 750kg, ook wel genoemd zware aanhangwagens.

Uitrustingseisen

Het is de taak van de fabrikant om de caravan of vouwwagen zo af te leveren dat aan alle eisen wordt voldaan. De RDW (voorheen: de 'Rijksdienst voor het Wegverkeer), houdt daar bij sommige typen toezicht op door het verlenen van een typegoedkeuring. Is de caravan of vouwwagen eenmaal in uw bezit, dan bent u er verantwoordelijk voor dat alles goed blijft werken. In de praktijk betekent dat voldoende onderhoud.

Afmetingen
Op de openbare weg in Nederland mogen caravans en vouwwagens inclusief dissel niet langer zijn dan 12 m. Voor de hoogte geldt een grens van 4 m en voor de breedte 2,55 m (beide inclusief lading). Op onverharde wegen geldt een maximale breedte van 2,20 meter. Auto en aanhanger mogen samen niet langer zijn dan 18 m. De afmetingen kunnen een rol spelen bij de keuze van de caravan, want er zijn landen die andere grenzen stellen.
Eén voorbeeld: in Groot Brittannië: breedte caravan maximaal 2m30, lengte van de opbouw maximaal 7m, totale lengte (trekvoertuig+caravan) maximaal 18m. Voor trekvoertuigen zwaarder dan 3500 kg gelden andere regels.
Combinaties die hieraan voldoen, zullen waarschijnlijk nergens problemen geven.
Raadpleeg zonodig de deskundigen van de Anwb.

Verlichting
Aanhangwagens moeten minimaal zijn uitgerust met:

• 2 wit licht uitstralende stadslichten als de breedte meer dan 1,6 m is;
• 2 rode of ambergele richtingaanwijzers achter; 2 rode of ambergele remlichten;
• 2 rode achterlichten; witte kentekenplaatverlichting.

• 1 of 2 rode mistachterlichten (sinds 1-1-2005 ook verplicht voor alle lichte aanhangers);
• 2 witte markeringslichten aan voor- en 2 rode aan achterzijde;
• ambergele zijmarkeringslichten.

Uw aandeel bestaat eruit dat de verlichting naar behoren moet werken. Bovendien mag het glas niet te sterk verkleurd zijn.

Reflectoren
Op elke aanhangwagen moeten een aantal reflectoren zijn aangebracht:

• 2 'lengtedriehoeken' achter;
• 2 witte reflectoren voor;
• een of meer reflectoren aan elke zijkant.

Reminstallatie
Aanhangwagens die meer mogen wegen dan 750 kg behoren een reminstallatie met een parkeerrem te hebben. De reminstallatie moet alle wielen remmen en gaan werken zodra de auto remt. Bij aanhangers tot 3500 kg (inclusief lading) mag de installatie als oplooprem zijn uitgevoerd. Achteruitrijden met de aanhanger moet echter mogelijk zijn. Een eventueel aanwezige handsper (dat is een niet-automatische blokkeerinrichting) moet bij vooruitrijden automatisch buiten werking treden. Een reminstallatie is voor aanhangwagens lichter dan 750 kg niet verplicht, maar wel aan te raden.

Losbreekvoorzieningen
Aanhangwagens tot 1500 kg totaalgewicht moeten een veiligheidsvoorziening hebben die voorkomt dat de aanhangwagen z'n eigen weg gaat ais hij van de auto losbreekt. Voor ongeremde aanhangwagens komt alleen een hulpkoppeling in aanmerking. Op geremde uitvoeringen zit veelal een handrembreekkabel, maar een hulpkoppeling kan ook. Ze mogen niet alle twee tegelijk voorkomen.

Handrembreekkabel
De handrembreekkabel (in de wet losbreekreminrichting genoemd) is een stalen verbindingskabeltje tussen de auto en de reminstallatie van de aanhangwagen. Hij trekt de caravan op de (hand)rem als deze van de auto losraakt. Daarna moet hij 'breken'. De handrembreekkabel komt alleen voor op geremde typen. Met betrekking tot de manier waarop hij aan de trekauto verbonden moet zijn zegt het voertuigreglement het volgende:
De kabel moet zodanig met een vast deel van het trekkend voertuig of met een daartoe bestemde inrichting aan de trekhaak daarvan zijn verbonden, dat de inrichting slechts in werking treedt na het losraken van de aanhangwagenkoppeling. De trekhaak wordt beschouwd als een vast onderdeel van het trekkende voertuig. Uiteraard moet de kabel in goede staat zijn.

Hulpkoppeling
Aanhangwagens zonder reminstallatie kunnen een hulpkoppeling hebben. Dit geldt ook voor geremde aanhangwagens tot 1500 kg (leeg gewicht plus laadvermogen) zonder losbreekreminrichting. Dit laatste komt overigens zelden voor. Een hulpkoppeling bestaat uit één of twee kabels (kettingen mogen ook) die zo dicht mogelijk bij het midden van het voertuig zijn vastgemaakt. Hij mag de werking van de eventueel aanwezige reminstallatie niet belemmeren en moet zo zijn aangebracht, dat bij het losraken van de originele koppeling de dissel de grond niet kan raken. Ook moet de hulpkoppeling sterk genoeg zijn om de aanhangwagen - lading en al - aan de auto vastgekoppeld te houden.
NB. Sinds 1 mei 2009 is de hulpkoppeling niet meer verplicht. Als hij wel aanwezig is, moet hij op de juiste manier gebruikt worden.

Typegoedkeuring
Voor aanhangwagens die meer dan 750 kg mogen wegen moet de RDW een typegoedkeuring verlenen. Bovendien moeten ze geregistreerd worden. Als bewijs daarvan wordt een kentekenbewijs afgegeven. Voor een aanhangwagen onder 750 kg is een typegoedkeuring niet vereist. Het komt wel eens voor dat een caravan die maximaal beladen lichter is dan 750 kg een typegoedkeuring en een registratiebewijs heeft, maar verplicht is dat niet.

Het gewicht van de caravan of vouwwagen bepaalt welke documenten erbij horen. En net als bij de typegoedkeuring ligt de grens bij 750 kg. Hierbij gaat het om het totaalgewicht en niet om wat de caravan of vouwwagen leeg weegt. Dit totaalgewicht (officieel 'maximummassa') is een optelsom van het gewicht van de lege aanhanger en het gewicht van wat er maximaal in mag worden meegenomen (laadvermogen).

Voor aanhangwagens boven 750 kg is een kentekenbewijs verplicht. In deze gewichtsklasse gaat het voornamelijk om (vouw)caravans, boottrailers en een enkele grote bagagewagen. Het kentekenbewijs is te vergelijken met het kentekenbewijs van een auto. Het document wordt afgegeven nadat de RDW een typegoedkeuring heeft verleend. U ontvangt het document bij aflevering van de aanhangwagen van de leverancier. Ontbreekt het kentekenbewijs, koop de aanhangwagen dan (nog) niet, maar raadpleeg eerst de RDW. Dit geldt zowel voor nieuw als gebruikt.

Een occasion zonder registratiebewijs
Voor een dergelijke caravan zult u een kentekenbewijs moeten aanvragen. Hiervoor zijn onder meer tekeningen en remschema's nodig. Helaas zijn die lang niet altijd eenvoudig te bemachtigen. De fabrikant kan failliet zijn gegaan of de medewerking is gering. Een caravan zonder kentekenbewijs kunt u daarom maar beter niet kopen.

Geen typegoedkeuring
Ontbreekt een typegoedkeuring, dan kunt u een kentekenbewijs krijgen door een incidentele keuring te laten uitvoeren. Via de fabrikant kunt u daarvoor een aanvraag indienen bij de RDW. Als de typegoedkeuring direct verleend wordt blijven de kosten beperkt, afhankelijk van de situatie 70 tot 85 euro.

Kentekenbewijs kwijt
Een zoekgeraakt registratiebewijs kunt u opnieuw aanvragen met een vermissingsformulier voor kenteken- en registratiebewijzen. Dit is verkrijgbaar op het postkantoor. Het ingevulde formulier stuurt u op naar de RDW en u maakt naar dezelfde instantie tegelijkertijd een bedrag over. Binnen enkele weken ontvangt u dan een nieuw kentekenbewijs. Bij oudere caravans kan het zijn dat de RDW de caravan eerst nog wil zien.

Kentekenbewijs en aanvullingsblad (auto)
Voor het trekken van een caravan zwaarder dan 750 kg is een aanvullingsblad nodig of een kentekenbewijs waarop de maximale aanhangwagenmassa staat. Het aanvullingsblad is een inlegvel dat hoort bij het kentekenbewijs van de auto. Het document dient als verklaring dat de trekhaak is goedgekeurd. Er staat op wat de auto maximaal aan geremd en ongeremd gewicht mag trekken en welke kogeldruk maximaal is toegestaan. Het aanvullingsblad komt alleen nog voor bij oudere auto's, mits het document ooit is afgegeven. Tegenwoordig worden bij nieuwe personenauto's alle aanhangwagenmassa's op kentekenbewijs deel 1 vermeld en het aanvullingsblad wordt niet meer verstrekt. Een eenmaal afgegeven aanvullingsblad blijft overigens wel geldig. Bij verkoop van de auto moet het document aan de volgende eigenaar worden gegeven. Wie nu met een oudere auto een aanhangwagen wil gaan trekken maar nog geen aanvullingsblad heeft, moet het kentekenbewijs deel 1 plus een schriftelijk verzoek (aangetekend) opsturen naar de RDW. Deze instantie verstrekt dan een 'aangepast' kentekenbewijs, dat geldt ook voor bedrijfsauto's tot 3500 kg. De RDW verschaft informatie

Vroeger moest u eerst de trekhaak laten keuren. Tegenwoordig niet meer, maar dat betekent niet dat ook de eisen die aan auto en trekhaak worden gesteld zijn vervallen. Deze eisen zijn:

• de trekhaak moet een typekeuring hebben (staat op het typeplaatje van de trekhaak). Ontbreekt het typeplaatje, dan mag alleen een aanhangwagen worden getrokken die inclusief de lading niet meer weegt dan 750 kg. Bovendien mag de aanhangwagen inclusief lading niet meer wegen dan de trekkende auto op dat moment weegt;
• de trekhaak mag de kentekenplaat van de auto niet afdekken (bij een - gedeeltelijke -afdekking zult u de kentekenplaat moeten verplaatsen en de kentekenplaatverlichting aanpassen. Als alternatief kunt u gebruik maken van een trekhaak met afneembare kogel);
• de auto moet bij het trekken van een aanhangwagen aan de zijkant voorzien zijn van richtingaanwijzers.

Kentekenbewijs aanhangwagen
Op het kentekenbewijs van de aanhangwagen de gegevens van de wagen vermeld, zoals voertuigsoort, merk, type, identificatienummer, plaats van het identificatienummer en inrichting.
En ook "maten en gewichten", voor een voorbeeld zie afbeelding:
De belangrijkste getallen getallen zijn (in het voorbeeld):

• Maximum massa voertuig: de beladen aanhangen mag (los) op een weegbrug nooit zwaarder zijn dan 1000kg.
• Maximum last as: de as mag niet meer te dragen krijgen dan 1000kg.
• Maximum last onder koppeling: de kogeldruk mag niet meer zijn dan 75kg.

Bij aanhangers TMM ≤750kg hoort een originele (eerste) aankoopnota, een invoerverklaring van de importeur of een identiteitsbewijs. Tot deze categorie behoren met name vouwwagens en bagagewagens en een aantal kleine caravans.

Aankoopnota
Omdat de EU-binnengrenzen weggevallen zijn, hebt u voor een reis naar één van de lidstaten geen speciale documenten voor de aanhangwagen nodig. Maar gaat de reis naar een niet-aangesloten land, dan moet u bij terugkomst kunnen aantonen dat de voor de aanhangwagen verschuldigde belastingen (BTW, invoerrechten e.d.) zijn betaald. De originele aankoopnota is hiervoor voldoende.

Identiteitsbewijs
Wie met een zelfgebouwde aanhangwagen op stap wil, kan bij de douane informeren naar een identiteitsbewijs. Ook dit document toont aan dat alle belastingen zijn voldaan. U moet dan met rekeningen van de gebruikte materialen kunnen aantonen dat alle belastingen zijn voldaan. Ook moet op het onderstel van de aanhangwagen een chassisnummer zijn ingeslagen. Meer inlichtingen verstrekt de douane.

Kunt u geen aankoopnota, invoerverklaring of identiteitsbewijs overleggen, dan moet u, bij een eventuele controle aan de grens, een heffing over de dagwaarde van de aanhangwagen betalen. Bij een nieuwe aanhangwagen kan dat in de papieren lopen, maar bij oudere exemplaren loopt dat wel los. Krijgt u geen identiteitsbewijs, bijvoorbeeld omdat de importeur failliet is, dan zou u met een oude vouwwagen of bagagewagen kunnen overwegen om zonder documenten op reis te gaan. U loopt daarbij een risico, maar dat is verwaarloosbaar klein.

Uw rijbewijs, of liever de categorieën waarvoor uw rijbewijs geldig is, bepaalt of u met een bepaalde auto-caravancombinatie mag rijden. Hebt u een rijbewijs B (waarop de E ongeldig is gemaakt), dan moet u soms apart examen doen. Met rijbewijs BE maakt het gewicht van de aanhanger niet uit. De auto moet wel voldoen aan de eisen voor categorie B. En ook mag de beladen aanhanger niet zwaarder zijn dan het maximale aanhangwagengewicht van de auto (zie hiervoor uw aanvullingsblad of kentekenbewijs deel 2).

Rijbewijs B
Met rijbewijs B mag u zonder mankeren aanhangwagens tot 750 kg achter uw auto hangen. Zwaardere aanhangers zijn ook toegestaan, maar dan moet:

• het lege gewicht van de auto hoger zijn dan het lege gewicht plus het laadvermogen van de aanhangwagen en;
• het totale gewicht van de combinatie (leeggewicht plus laadvermogen van aanhangwagen én trekauto) onder de 3500 kg blijven.

In de praktijk kan aan de tweede voorwaarde bijna altijd worden voldaan.

Aanduidingen
Aanhangwagens moeten voorzien zijn van:

• een kentekenplaat met eigen kenteken of dat van het trekkende voertuig;
• een NL-sticker (witte achtergrond, zwarte letters) als u naar het buitenland gaat. (Dit is niet altijd noodzakelijk, maar doe toch maar.)

Welke kentekenplaat de caravan moet voeren, is afhankelijk van de caravan.

• Caravans van 750 kg en meer (gewicht + max laadvermogen) hebben een eigen kenteken. De kentekenplaat is geel met blauw EU-symbool.
• Caravans tot 750 kg (gewicht + max laadvermogen) moeten voorzien zijn van een witte kentekenplaat (met het kenteken van het trekkende voertuig.

Zicht naar achter
Iedere auto moet een binnenspiegel en een linkerbuitenspiegel hebben. Een rechterbuitenspiegel is verplicht, als u het wegdek op 60 m achter de auto niet kunt overzien. Zie tekening
Ook voor het rijden met een aanhanger stelt de wet eisen aan gezichtsveld.

Voldoet uw auto-caravancombinatie met de gewone spiegels niet aan de eisen, dan hebt u hulpspiegels nodig. In de praktijk is dat met een caravan aan de haak meestal het geval, want die maakt dat de binnenspiegel niet meer te gebruiken is. Bij vouwwagens zijn ze meestal niet nodig. Als u Duitsland aandoet zijn ze aan te bevelen, al is het maar om problemen te voorkomen.

De hulpspiegel
Hulpspiegels moeten aan dezelfde eisen voldoen als gewone spiegels. Ze moeten:

• verstelbaar zijn;
• onder normale omstandigheden niet uit hun stand kunnen raken;
• niet veel verder uitsteken dan nodig is om aan de eisen van het gezichtsveld te voldoen.

Lading
Een surfplank bovenop een vouwwagen mag niet voor de koppeling van de aanhangwagen uitsteken. Achter geldt een maximum van 5 m voorbij de achterste as en 1 m achter het voertuig. Is de lading ondeelbaar, dan geldt de grens van 1 m achter de auto niet. Wel moet de lading dan overdag gemarkeerd zijn door een vierkant bord van 50 x 50 cm met witte en reflecterende rode diagonale strepen van 7,5 cm breedte. 's Nachts moet u een rode lantaarn voeren. Het zwaartepunt van de lading moet ongeveer boven de as liggen.

Kogeldruk
De kogeldruk is de (naar beneden gerichte) kracht waarmee de aanhangwagen, via de koppeling, op de trekhaak van de auto rust. Hij mag niet hoger zijn dan de waarde op het typeplaatje van de trekhaak. En als de fabrikant van de auto in het instructieboekje een lagere waarde opgeeft (dat kan het geval zijn als een trekhaak voor meerdere typen auto's binnen een merk toepasbaar is), dan geldt die kogeldruk. Hebt u een aanvullingsblad, dan staat daarop de maximale kogeldruk, waarbij al rekening is gehouden met de trekhaak én de auto.
Over de "last onder de koppeling" (kogeldruk) staat in het Voertuigreglement het volgende (jan 2006):

Artikel 3.7.9

1. Bij middenasaanhangwagens mag de last onder de koppeling:
1. alleen in neerwaartse richting zijn gericht;
2. niet meer bedragen dan de door de fabrikant van de aanhangwagen opgegeven toegestane maximum last onder de koppeling;
3. niet meer bedragen dan 10,0% van de toegestane maximum massa van de aanhangwagen en niet meer dan 1000 kg;
4. niet minder bedragen dan 1,0% van de toegestane maximum massa van de aanhangwagen, doch de last behoeft niet meer te bedragen dan 50 kg.

Maximumgewichten
Bij elke auto is een maximum gesteld aan het gewicht dat hij mag trekken. De maxima staan in het instructieboekje van de auto en op het aanvullingsblad dan wel kentekenbewijs deel 1 van de auto. Er wordt onderscheid gemaakt in een geremd en een ongeremd aanhangwagengewicht, waarbij de laatste het laagst is. De maxima mogen uiteraard niet worden overschreden. Ook caravans en vouwwagens kennen een maximumgewicht, waar u niet bovenuit mag komen. In de praktijk is dat soms wel eens lastig, want het is verleidelijk om de caravan maar vol te stoppen met bagage. Overbelading voert echter de Mankementen-top 10 aan en er wordt dan ook streng op gecontroleerd.
Let ook op de maximale 'treinmassa'.

Maximaal aanhangergewicht en 'treinmassa'
Er is ook een maximum gesteld aan de toegelaten treinmassa: het totaal gewicht van de gehele, beladen combinatie van trekauto en aanhanger.
In het kort komt het hier op neer: je mag xxxx kg (het max. aanhangergewicht op je autokenteken) erachter hangen, mits je het totaal treingewicht (zie typeplaatje onder motorkap) niet overschrijdt. Dit kan gevolgen hebben voor de belading van de trekkende auto, dus.

Het Voertuigreglement is te consulteren op www.overheid.nl.
Zoek naar 'voertuigreglement'.